Historia przemysłu włókienniczego w Częstochowie jest bardzo bogata. Pod koniec XIX wieku w Częstochowie powstało pięć dużych zakładów włókienniczych. My na łamach serwisu Fotoczewa postaramy się w po części przybliżyć historię każdego z zakładów. Dziś przedstawiamy historię Częstochowskiego Zakładu Przemysłu Lniarskiego „Warta”.
Zakłady te powstały w 1896 roku pod nazwą Przędzalnia i Tkalnia Juty „Warta”. Założycielami tych zakładów był Herman Ginsberg, Jan Grossman, Ludwik Kuhn, Henryk Markusfeld i Szymon Neuman. Fabryka składała się z dwóch działów produkcyjnych: przędzalni wyposażonej w zespoły przygotowawcze z przędzarkami o łącznej liczbie około 1800 wrzecion oraz tkalni ze 100 krosami z oddziałem przygotowawczym.
W 1914 roku przędzalnia liczyła już około 3849 wrzecion, tkalnia zaś 384 krosna. W czasie pierwszej wojny światowej fabryka nie była czynna. Niemcy wywieźli nową turbinę jeszcze nieczynną oraz wszystkie pasy skórzane i inne surowce. Po zakończeniu wojny w 1918 roku fabryka powoli ruszała z produkcją. Jednakże brak eksportu na rosyjski rynek nie pozwalał na pełne wykorzystanie zdolności produkcyjnej fabryki. Z powodu braku zbytu wyrobów jutowych fabrykanci powołują do życia syndykat pod nazwą „Biuro Sprzedaży Wyrobów Jutowych” z siedzibą w Warszawie, które zajmowało się sprzedażą wszystkich wyrobów jutowych. Poprawa na rynku nastąpiła jednak dopiero w latach 1925 – 1928. W tym czasie fabryka weszła na rynek krajów bałkańskich. W związku z tym faktem „Warta” postanowiła zakupić nową przędzalnię jutową o 2304 wrzecionach. W 1927 roku fabryka dysponowała już 9144 wrzecionami oraz 20 wąskimi krosienami służącymi do produkcji opakowań do tytoniu i cebuli do krajów bałkańskich.
W związku z propagowaniem przez czynniki rządowe i społeczne surowców krajowych w szczególności lnu „Warta” zakupuje przędzalnię do przerobu krótkich włókien lnu, którą uruchomiono w 1934 roku. W tym czasie zmienioną nazwę przedsiębiorstwa na „Przędzalnia i Tkalnia Juty i Lnu Warta S.A.” W 1938 roku przy wykorzystaniu wszystkich maszyn stan zatrudnienia na jedną zmianę wyniósł aż 1200 osób. Do obsługi produkcji służyły dwa pomocnicze działy: siłownia z warsztatami naprawczymi oraz dział gospodarczy z magazynami surowców i gotowych wyrobów.
W trakcie II wojny światowej przędzalnie produkowały do czasu wyczerpania zapasów surowców. Następnie produkowano równolegle wyrobu z włókien naturalnych i papieru, później tylko z papieru. W 1943 roku po zarządzeniu władz okupacyjnych z fabryki usunięto wszystkie maszyny włókiennicze i przekształcono ją na fabrykę amunicji. Przedsiębiorstwo zaś przeszło w ręce niemieckiej firmy „Hasag”.
Od 1945 roku rozpoczął się okres odbudowy „Warty”. Przede wszystkim przejęto budynki od władz administrujących tymi obiektami. Jednak postawienie na nogi fabryki nie było proste, ponieważ w budynkach fabrycznych, w czasie okupacji w związku z ich adaptacją do celów zbrojeniowych dokonano tak znacznych przeróbek, że po przejęciu całego obiektu należało go ponownie dostosować do potrzeb włókiennictwa. Odbudowa zakładów trwała do końca 1948 roku wtedy to przeniesiono i zainstalowano wszystkie maszyny. Po tym czasie zakład został przekształcony w spółkę Państwa i nosił nazwę „ Częstochowskie Zakłady Przemysłu Lniarskiego Warta”.
Dalsze lata to ciągły rozwój firmy, ofertę handlową zbogacono m.in. o worki jutowe, czy ściereczki. Dbano także o pracowników i ich rodziny m.in. organizując wakacje kolonialne dla dzieci pracowników, wczasy dla pracowników oraz budując przyzakładowy żłobek. Swoje złote lata „Warta” miała w latach 60 i 70. W tym czasie zakład swoje produkty eksportował m.in. do Danii, Finlandii, Grecji, czy Holandii. Zwiększenie sprzedaży wyrobów za zachód spowodowało wzrost zatrudnienia. W tym czasie „Warta” zatrudniała ponad 2 tysiące pracowników.
Zmiana ustroju politycznego spowodowało krach na rynku, w związku z tym 31 grudnia 1992 roku „Warta” została postawiona w stan likwidacji, a jej upadłość nastąpiła we wrześniu 1995 roku.
Obecnie na terenie zakładu znajduje się Park Handlowy „Warta”.
Zachęcamy do odwiedzania i polubienia Naszego profilu na Facebook.
Opr. Marcin Biś
Foto: Cyprian Kowacki
Źródło: „Dzieje Częstochowy od zarania do czasów współczesnych”, wydawnictwo „Śląsk, 1964r, www.centrumwarta.pl.
Najnowsze komentarze